Artikel 41

 

Kerkenordening 1905/1933

Artikel XLI.

De classicale vergaderingen zullen bestaan uit genabuurde kerken, dewelke elk een dienaar en een ouderling, ter plaatse en tijd bij hen in het scheiden van elke vergadering goedgevonden (zoo nochtans, dat men het boven de drie maanden niet uitstelle), daarhenen met behoorlijke credentie afvaardigen zullen; in welke samenkomsten, de dienaars bij beurte, of anderszins die van dezelve vergadering verkoren wordt, presideeren zullen, zoo nochtans, dat dezelfde tweemaal achtereen niet zal mogen verkoren worden. Voorts zal de praeses onder anderen een iegelijk afvragen, of zij in hunne kerken hunne kerkeraadsvergadering houden; of de kerkelijke discipline geoefend wordt; of de armen en scholen bezorgd worden; ten laatste, of er iets is, waarin zij het oordeel en de hulp der classis tot rechte instelling hunner kerken behoeven. En eindelijk zullen in de laatste vergadering vóór de particuliere synode verkoren worden, die op deze synode gaan zullen.

 

Deputatenrapport 1974

Artikel 44.

Classicale vergaderingen
1. De classicale vergaderingen zullen bestaan uit genabuurde kerken, dewelke elk een dienaar en een ouderling, ter plaatse en tijd in het scheiden van elke vergadering goedgevonden - zo nochtans, dat men het boven de drie maanden niet uitstelle - daarheen met behoorlijke credentie afvaardigen zullen; in welke de dienaars bij beurte, od anderszins die van dezelve vergadering verkoren wordt, presideren zullen, zo nochtans, dat dezelfde tweemaal achtereen niet zal mogen verkoren worden.
2. De praeses zal vragen of er iets is, waarin de kerkeraden het oordeel of de hulp der classis behoeven.
3. In de laatste vergadering vóór de particuliere synode zullen verkoren worden, die op deze synode gaan zullen.
"Of het niet goed ware, dat dezelfde dienaar niet tweemaal na elkander tot de synode gezonden wierde, opdat andere dienaars ook leren mochten?
Antwoord: Het zal alle kerkeraden, classen en particuliere synoden vrijstaan, tot de classen, particuliere en generale synoden uit hun collegiën te zenden die zij daartoe bekwaam vinden zullen, naar hun believen". (Middelburg, 1581)
Toelichting:
Dit is art. 41 (oud). De formulering van de rondvraag is bekort. Bij de kerkvisitatie komen alle in de oude tekst genoemde punten aan de orde. De brede omschrijving fungeert niet meer in de gangbaar geworden praktijk.

 

Commissierapport 1975

KRA wil de mogelijkheid behouden zien, dat de vragen van art. 41 (oud) gesteld worden, ook als een kerk zelf geen hulp of oordeel van de classis vraagt. Als depp. zeggen dat alle punten van art. 41 (oud) bij de kerkvisitatie aan de orde komen, dan stelt KRA daar tegenover: de vraag omtrent de scholen is niet in art. 46 (nieuw) opgenomen voor de kerkvisitatie. En: deze wordt maar eenmaal per jaar gebracht, terwijl de oude bepaling deze zaken alle drie maanden voor de aandacht bracht.
Uw comm. meent dat de argumenten van depp. toch wel hout snijden. De vraag over de scholen zit in art. 46 (nieuw) opgesloten in "de aangenomen orde in alles onderhouden", indien nl. ook art. 60 van het depp. rapport wordt aanvaard.
Het is overigens niet louter willekeurig, dat de 'rondvraag naar art. 41 K.O.' in de praktijk meestal niet meer wordt gehouden door het stellen van de vragen. Deze vragen zijn zo globaal, dat ze in een steeds meer gecompliceerd kerkelijk leven nauwelijks voor een werkelijk onderzoek kunnen dienen. De visitatie gaat op de details in.
KRH wil graag de mogelijkheid geopend zien, dat vacante kerken twee ouderlingen afvaardigen naar de classis.
FH vraagt: a. of het verlenen van keurstem aan een diaken (afgevaardigd bij gebrek aan ouderlingen) opgenomen kan worden; b. of een diaken kennis kan nemen en mee adviseren bij tuchtzaken; c. of ook gemeenteleden afgevaardigd kunnen worden. "Iemand zei eens: predikanten en ouderlingen gaan niet krachtens hun ambt als afgevaardigden, maar wel in hun ambt".
Uw comm. acht het, ook als de diakenen officieel tot de kerkeraad behoren juist, dat ouderlingen worden afgevaardigd naar de meerdere vergaderingen: het agendum kan daar telkens een instructie of appèl inzake tucht bevatten, en daarover krijgen diakenen in de kerkeraad juist geen beslissende stem. In allerlei noodgevallen (vacature van de predikantsplaats, ziekte van ouderlingen) plegen de kerken elkaar te dragen. Daarvoor meent uw comm. geen voorstellen ter regeling te moeten doen.
KRHW vraagt achter lid 2 de toevoeging:  "tot rechte instelling van hun kerk", om te voorkomen dat deze rondvraag voor academische of theoretische vragen gebruikt wordt. De comm. voelt voor deze toevoeging om een andere reden. De vraag, of er iets is waarvoor kerkeraden het oordeel of de hulp van de classis nodig hebben, geeft een onbeperkte ruimte om allerlei soorten zaken aan de orde te stellen. Het kan voorkomen, dat een kerkeraad een meningsverschil met een zusterkerk via de rondvraag naar art. 44 (nieuw) tot oplossing probeert te brengen. Daar is deze rondvraag niet voor, en de toevoeging van KRHW (die overigens alleen handhaving is van wat er stond in art. 41) helpt de zaken ordelijk te houden.
KRHW stelt verder voor, ook enkele algemene bepalingen inzake comité-zittingen op te nemen. De vergaderingen handelen hier vrij willekeurig. Deze KR noemt twee categorieën, die bij comité-zittingen aanwezig moeten kunnen zijn, nl. de zenders van de afgevaardigden, i.c. kerkeraadsleden, en (met name in de synoden) de secundi-afgevaardigden. Zijn voorstel luidt: "In de classis zullen predikanten en ouderlingen, die niet volgens het voorgaande artikel afgevaardigd zijn, - gelijk in de meerdere vergaderingen de secundi-afgevaardigden - mogen verschijnen, ook indien de vergadering in comité bijeen is, uiteraard zonder recht van spreken of stemmen".
Uw comm. neemt dit voorstel niet over. Zij is van oordeel dat de kerkelijke vergaderingen vrij moeten zijn om uit te maken, of een zaak alleen in de kring van de afgevaardigden besproken moet worden, dan wel of bepaalde categorieën toehoorders aanwezig mogen zijn.
Tenslotte komt KRHW op de opmerking van depp. (onder art. 45): "Een classis is vrij advies te vragen aan wie zij wil". Als dit waar is, en KRHW acht het een zeer belangrijke zaak, dan hoort het niet te staan in de toelichting bij een rapport, dat geen kerkelijke rechtskracht ontvangt, maar in de K.O. zelf. Vandaar het voorstel: "Elke kerkelijke vergadering is vrij - mits art. 45 (nieuw) of art. 48 niet gepasseerd wordt - advies te vragen (aan wie zij wil) aan een broeder, die lid is van één der zusterkerken.
Uw comm. kan KRHW hier niet helemaal volgen. Zij meent, dat depp. in de van hen geciteerde woorden volstrekt niets nieuws hebben gezegd, en dat ook niet wilden zeggen. Het voorstel van KRHW doet haar denken aan het 'intrappen' van een open deur.

Artikel 46.
1. De classicale vergaderingen zullen bestaan uit genabuurde kerken, dewelke elk een dienaar des Woords en een ouderling, ter plaatse en tijd in het scheiden van elke vergadering goedgevonden - zo nochtans, dat men het boven de drie maanden niet uitstelle -, daarheen met behoorlijke credentie afvaardigen zullen: in welke samenkomsten de dienaars bij beurte, presideren zullen, zo nochtans dat dezelfde tweemaal achtereen niet zal mogen verkoren worden.
2. De praeses zal vragen of er iets is, waarin de kerkeraden het oordeel of de hulp der classis tot rechte instelling van hun kerk behoeven.
3. In de laatste vergadering vóór de particuliere synode zullen verkoren worden, die op deze synode gaan zullen.

 

Synodebehandeling 1975

De synode stelt dit artikel direct na eerste lezing vast. Zij gaat uit van de tekst van de commissie.

41. 1 De classicale vergaderingen zullen bestaan uit genabuurde kerken, dewelke elk een dienaar
des Woords en een ouderling, ter plaatse en tijd in het scheiden van elke vergadering goedgevonden - zo nochtans, dat men het boven de drie maanden niet uitstelle -, daarheen met behoorlijke credentie afvaardigen zullen: in welke samenkomsten de dienaars bij beurte, of anderszins die van dezelve vergadering  verkoren wordt, presideren zullen, zo nochtans dat dezelfde tweemaal achtereen niet zal mogen verkoren worden.
2. De praeses zal vragen of er iets is, waarin de kerkeraden het oordeel of de hulp der classis tot rechte instelling van hun kerk behoeven.
3. In de laatste vergadering vóór de particuliere synode zullen verkoren worden, die op deze synode gaan zullen.

 

Deputatenrapport 1976

Dit rapport behandelt het betreffende artikel niet.

 

Deputatenrapport 1977

43. Artikel 41 (acta)

R. a.  Suggestie, te bepalen dat in noodgevallen ook bekwame ouderlingen tot praeses van een classisvergadering gekozen kunnen worden.
b.  Voorstel, in de door de g.s. Kampen sterk bekorte rondvraag enkele vragen weer op te nemen, met name of de ambtelijke diensten in het bijzonder opzicht en tucht, zonder vertraging voortgang vinden.
Dit is nodig voor het onderling toezicht van de kerken. Daarvoor dient ook de visitatie, waarvan aan de classis rapport wordt uitgebracht. Maar naar aanleiding daarvan kunnen slechts informatieve vragen worden gesteld. De rondvraag naar art. 41 behoort de gelegenheid te bieden, dat een punt van kritiek in bespreking kan komen.
M. a.  In noodgevallen zal het voorgestelde wel mogen. De kerkorde is echter qua karakter niet geschikt om voor allerlei noodgevallen alternatieven te stellen. Zij bevat de algemene regels waarover de kerken het eens zijn en waarnaar zij willen handelen. Is er overmacht op enig punt, dan dragen zij elkaar daarin.
b.  Depp. stemmen in met voorstel R.b.
T. De formulering 'genabuurde kerken' zou bij taalkundige vernieuwing leiden tot 'bij elkaar gelegen kerken'.
Het is een geografisch begrip.
In de tegenwoordige situatie liggen de kerken helaas vaak niet in die zin bij elkaar, genabuurd. Depp. kozen daarom de aanduiding: kerken van het classicaal ressort. De ressorten zijn immers afgebakend en wijziging van ressortale grenzen heeft plaats ten overstaan van de meerdere vergaderingen.

Voorstel:

Een classicale vergadering wordt gevormd door de kerken van het classicaal ressort, die elk een predikant en een ouderling zullen afvaardigen met de vereiste geloofsbrieven.
Minstens eenmaal in de drie maanden zal een dergelijke vergadering worden belegd. Elke vergadering zal vaststellen waar en wanneer de kerken opnieuw zullen samenkomen.
De predikanten zullen bij toerbeurt het voorzitterschap bekleden. De vergadering mag ook haar praeses kiezen, maar niet tweemaal achtereen dezelfde.
De praeses zal vragen of de ambtelijke diensten voortgang hebben, of de besluiten van de meerdere vergaderingen nageleefd worden en of er iets is, waarbij de kerkeraden het oordeel of de hulp van de classis nodig hebben voor de goede voortgang van hun plaatselijk kerkelijk leven.
In de laatste vergadering voor een particuliere synode zullen de afgevaardigden naar die synode verkozen worden.

 

Commissierapport 1978

Art. 41.
Een kerkeraad vraagt of het vast staat hoe precies een credentiebrief behoort te luiden; deze kerkeraad vraagt in dit verband verder of "behoorlijk" in art. 41 oud niet beter is dan "vereist" in het nu vastgestelde.
Uw commissie is van mening dat uit de aard van de samenleving van kerken die staan op de grondslag van Gods Woord en de aangenomen formulieren van eenheid en die de kerkorde als regeling voor de goede orde hebben aanvaard, voortvloeit aan welke vereisten een credentiebrief moet voldoen om "behoorlijk" te zijn.
Een andere kerkeraad vindt het jammer dat de concrete vragen van het oude artikel zijn weggevallen. De vragen dus naar het houden van de vergaderingen van de kerkeraad, naar het gereformeerd onderwijs. Deze kerkeraad acht het nieuwe concept een verarming. In dagen van verval kan men zich verschuilen achter deze vage en algemene, nu voorgestelde formulering; t.a.v. de in het nieuwe artikel geformuleerde vraag over het naleven van besluiten van meerdere vergaderingen, merkt deze kerkeraad op, dat dit punt toch al aan de orde komt bij de jaarlijkse visitatie. Met depp. is uw commissie van mening dat in het nu geconcipiëerde artikel een vloer kan worden aangebracht waarop ter cl.. vergadering een kerk kan worden aangesproken door de praeses. Twee grote en brede zaken, beslissend voor het gereformeerde leven en samenleven, worden daarbij genoemd:
de ambtelijke diensten, en het honoreren van kerkelijke besluiten. Het ons thans aangeboden concept ligt in de lijn van Kampen-1975.

 

Synodebehandeling 1978

Zie artikel 37.

 

Kerkorde 1978

Artikel 41

Classicale vergaderingen
Een classicale vergadering wordt gevormd door de kerken van het classicaal ressort, die elk een predikant en een  ouderling zullen afvaardigen met de vereiste geloofsbrieven.
Minstens eenmaal in de drie maanden zal een dergelijke vergadering worden belegd. Elke vergadering zal vaststellen waar en wanneer de kerken opnieuw zullen samenkomen. De predikanten zullen bij toerbeurt het voorzitterschap bekleden. De vergadering mag ook haar praeses kiezen, maar niet tweemaal achtereen dezelfde. De praeses zal vragen of de ambtelijke diensten voortgang hebben, of de besluiten van de meerdere vergaderingen nageleefd worden en of er iets is, waarbij de kerkeraden het oordeel of de hulp van de classis nodig hebben voor de goede voortgang van hun plaatselijk kerkelijk leven.
In de laatste vergadering voor een particuliere synode zullen de afgevaardigden naar die synode verkozen worden.